تهویه مکانیکی یعنی استفاده از دستگاه مکانیکی-که ونتیلاتور نامیده می شود- جهت ورود هوای حاوی اکسیژن به ریه ها و همچنین خروج دی اکسید کربن از دستگاه تنفسی. این دستگاه تبادل گازهای تنفسی را به طور خود به خود بین دستگاه تنفس و محیط خارج انجام می دهد.

دو دلیل اصلی برای استفاده از ونتیلاتورها وجود دارد:
*در انجام جراحی
* زمانی كه فرد به حدی بیمار می شود كه نمی تواند بطور عادی  نفس بكشد.

در بیشتر  جراحی ها و بیهوشی های عمومی نیز از ونتیلاتور استفاده می شود.چون در این گونه موارد فرد در خواب كامل(بیهوشی) به سرمی برد  بنابراین ذهنیتی از این دستگاه در این شرایط ندارد. در واقع ونتیلاتور تنفس بیمار را در طی عمل جراحی فراهم می كند.ولی پس از عمل و در اتاق ریكاوری بیمار می تواند تنفس عادی خود را داشته باشد.در برخی موارد شخص تنها می تواند با كمك  ونتیلاتور نفس بكشد و بدون ان تنفس نرمالی  ندارد.و ممكن است پس از عمل بیمار تا مدت زیادی به دستگاه نیاز داشته باشد كه این مورد در عمل های جراحی سخت مانند عمل های قلب وریه پیش می اید.

در برخی موارد كه فرد دچار التهاب ریه می شود .در صورتی كه بیماری  او  شدید باشد احتمال دارد كه نتواند بخودی خود نفس بكشد.ونتیلاتور در این زمان به یاری بیمار می اید.
لوله های پلاستیكی تنفسی در ونتیلاتورها می تواند از طریق دهان یا بینی بیمار  وارد شود.در اغلب مواقع راهی برای دانستن این مطلب كه بیماربرای چه مدتی به ونتیلاتور نیازدارد وجود  ندارد.

یك ونتیلاتور چگونه كارمیكند؟

كار ونتیلاتور وارد كردن هوا به درون ششها با استفاده از یك سری محاسبات كه میزان تركیب اندازه های مختلف فشار و اكسیژن را در هوای ورودی به شش ها تنظیم می كند.هم چنین میتوان سرعت تنفس.حجم ومقدار مواد مصرفی را تغییر داد.
پس از این كارها ماشین هوارا وارد لوله های ونتیلاتور می كند تا بوسیله ی لوله ها هوا را وارد ریه ها كند.

هر كس چه مدت میتواند از ونتیلاتور استفاده كند؟

بیمار میتواند از ونتیلاتور برای ساعت های زیادی وحتی چندین سال استفاده كند.معمولآ اگر شخص برای بیش از2هفته به ونتیلاتور نیاز داشته باشد.این امكان وجود دارد كه لوله های ونتیلاتور به گردن بیمار وصل شود.

ریسك های ونتیلاتور چه هستند؟

برخی از ریسكهای ونتیلاتور مربوط به زمانی است كه لوله های ونتیلاتور در دهان یا بینی بیمار قرار می گیرد این فرایند لوله گذاری نامیده می شود.
درطی ان دندانها ممكن است صدمه ببیندوخون ریزی وعفونت هم ممكن است پیش بیاید ولی صدمه دیدن دیگر ساختمان ها بسیار بعید است.
برخی افراد نمی توانند باور كنند  كه برای تمام طول عمرشان به این دستگاه(ونتیلاتور) نیازمند هستند.وبدن انها توانایی ادامه حیات بدون وجود ونتیلاتور را ندارد.این مسئله برای بیمار و خانواده ی او بسیار سخت ودرداور است.در این گونه موارد گفتگو با پزشك معالج وتصمیم گیری در مورد نحوه ی استفاده از ونتیلاتور بسیار حائز اهمیت است.ونتیجه ی بهتری را برای بیمار به همراه خواهد داشت

 ونتیلاتور یعنی چه؟

Vent= حرکت آزادانه گاز( هوا) به داخل یا خارج .
Ventilator دستگاهی است که عبور هوا به داخل ریه ها و خارج کردن آن را امکان پذیر می سازد.

فیزیولوژی

همه سلولهای زنده بدن ، اکسیژن(O2)  را به مصرف رسانده و دی اکسید کربن تولید می کند. اکسیژن به سلولها منتقل شده و دی اکسید کربن حاصل از سلولها ، از طریق سیستم گردش خون منتقل می شود. اکسیژن مصرف شده خون توسط سلولها نیاز به جایگزین شدن و دی اکسید کربن تولید شده در خون نیز به خارج شدن دارد.
این عمل جایگزینی اکسیزن و خارج شدن دی اکسید کربن توسط ریه ها صورت می گیرد.اکسیژن هوای فرو برده شده به داخل ریه ها به خون منتقل شده و دی اکسید کربن از طریق سیستم گردش خون به ریه ها باز گردانده می شود تا در آنجا دفع گردد.
هوای دمیده شده به داخل ریه ها شامل 79 درصد نیتروژن، 20.96 درصد اکسیزن و 04/ 0 درصد دی اکسید کربن بوده و هوای بازدم خارج شده از ریه ها شامل 79 درصد نیتروژن ، 17 درصد اکسیژن ، و 4 درصد دی اکسید کربن است.

اساس کار
یک دستگاه ونتیلاتور اکسیژن و هوا را به میزان مورد نیاز برای بدن با هم ترکیب نموده ، سپس آن را توسط تیوب های مخصوصی تحت عنوان “مدار تنفسی” به بیمار تحویل می دهد . گاز (هوا) موجود در و نتیلاتور قبل از تحویل به بیمار ، تبدیل به بخار مرطوب شده و سپس از طریق مدار تنفسی منتقل می گردد.
ونتیلاتور به منظور وارد کردن هوا به داخل ریه ها جهت انجام عمل دم ، فشار موجود در مدار تنفسی را افزایش می دهد . همچنین با کم کردن فشار ، باعث میشود هوای برگردانده شده به ریه ها یا هوای بازدم ، به بیرون از بدن (هوای بیرون) منتقل گردد .

بیمارانی که به ونتیلاتور نیاز دارند:

به طور کلی هر بیماری که سیستم تنفسی وی نتواند پاسخگوی نیازهای تنفسی اش باشد ، نیازمند سیستم کمک تنفسی است و عمد تاً به بیماریهای قلبی_ریوی برمی گردد.این دستگاه را معولاً در بخش های ICU, CCU, NIC   و البته اورژانس می یا بید.

پارامترهای مهم

مدهای ونتیلاتور:

IPPV: دراین مد، ونتیلاتور طوری تنظیم شده است که حجم گاز تعیین شده را در سرعت مشخصی تحویل دهد صرف نظر از اینکه وضعیت بیمار چطور است. این تهویه حجمی است. وقتی که حجم تعیین شده تحویل داده شد، بازدم برای خارج شدن هوا شروع می شود. از آنجائیکه سازندگان و مدل‌های متفاوت ونتیلاتور وجود دارد،IPPV به عنوان CMV یا VC نیز شناخته می‌شود.
 

SIMV: این مد بیش از آنکه تمام سیکل تنفس را کنترل کند، برای کمک کردن به بیمار در نفس کشیدن استفاده می‌شود. از چندین جهتSIMV مثل IPPV است. حجم و تعداد تنفس، از قبل تعیین شده است ولی بیمار در بین این تنفس‌ها می‌تواند بدون کمک و مانعی تنفس کند. به هر حال قبل از آنکه دستگاه، تنفس تعیین شده را تحویل دهد یک پنجره زمانی وجود دارد .مریض بایستی در این زمان خاص تنفس کند. ونتیلاتور خود را با بیمار تنظیم می‌کند و دم از قبل تعیین شده با تنفس بیمار تنظیم شده و همراه با تنفس بیمار به مریض داده می‌شود.

PCV : در این مد، از قبل فشار بر روی دستگاه مشخص است. پس گاز به ریه‌های بیمار تحویل داده می‌شود تا وقتی که فشار به مقدار خواسته شده برسد. بنابراین حجم جاری به مقدار ظرفیت ریه‌ها و زمان رسیدن فشار به مقدار لازم بستگی دارد.

PSV : این مد نه تنها می‌تواند خود یک مد تهویه‌ای باشد، بلکه آن را می‌توان با دیگر مدها مانند SIMV نیز بکار برد. در این مد هیچ حجم و تعداد تعیین شده‌ای از قبل وجود ندارد. در عوض یک سطح فشار برای تحویل گاز تعیین می‌شود. برای سادگی یک اختلاف تدریجی فشار بین بیمار و ونتیلاتور وجود دارد. بیمار یک فشار منفی را در ریه‌های خود بوجود می‌آورد مثل آنچه در تنفس طبیعی اتفاق می‌افتد، در نتیجه اختلاف فشار بوجود می‌آید. بنابراین تنفس راحت‌تر، حجم جاری بیشتر و صرف انرژی توسط بیمار کمتر خواهد بود.
 

Assist Mode : همه بیماران تلاش تنفسی‌شان تضعیف نشده و بعضی وقتها شاید بهتر باشد که آن تلاش تنفسی نیز حمایت شود. مد کمکی یکی از این ضمیمه‌ها است. وقتی که بیمار شروع به نفس کشیدن می‌کند، تنفس دستگاه نیز در همان زمان تحویل داده می‌شود. فشار منفی ایجاد شده توسط بیمار ممکن است برابر یا بیشتر از آنچه باشد که بر روی دستگاه شده است. این برای تنفس‌های اتفاقی بیمار مفید است. به هر حال حجم تحویلی برای تنفس اجباری، همان حجم ست شده است.

PEEP : پس از بازدم فشار درون ریه‌ها افت پیدا می‌کند که ممکن است کلاپس آلوئول‌ها اتفاق بیافتد. برطرف کردن این کلاپس می‌تواند سخت باشد و باعث کاهش اکسیژناسیون و افزایش ورود خون بدون اکسیژن به سیستم شریانی می‌شود. برای تصحیح آن، یک سطح فشار تعیین می‌شود. این باعث می‌شود که همیشه ریه‌ها یک فشار مثبت در سطح تعیین شده یا بیشتر را داشته باشند. این آلوئول‌ها را باز نگه می‌دارد و اکسیژناسیون کافی خون را تأمین می‌کند. بالاخره ظرفیت ریه‌ها را بالا می‌برد و ممکن است انرژی مورد نیاز برای تنفس خودبخودی یا تنفس کمکی را کاهش دهد.

CPAP : از همه نظر، CPAP مانند PEEP است. وقتی که PEEP بدون دیگر مدهای ونتیلاتور بکار می‌رود،CPAP نامیده می‌شود. در اینجا فشار ریه مانند PEEP، همیشه در سطخ تعیین شده قرار دارد ولی بیمار تمام دیگر عملکردهای تنفسی را انجام می‌دهد. در حال حاضر تجربه نشان داده است که با آمدن ژنراتورهای کوچک جریان هوا و مدارها،CPAP را می‌توان در خارج از محیط‌های مراقبت بحرانی نیز بکار برد. این می‌تواند بوسیله ماسک‌های محکم مناسب بطور غیر تهاجمی انجام شود. این ممکن است لوله گذاری و تهویه کامل مکانیکی را غیر ضروری سازد و از پذیرش به بخش مراقبت‌های ویژه خودداری شود.

ایرادهای معمول و روش های نگهداری
معمولاً لوله های هوا و اتصالات دچار ایراد می شوند . لوله های آسیب دیده و پوسیده باید سریعاً تعویض شود .مرطوب سازا و نبولایزرها احتمال مسدود شدگی دارد که تمیز کردن مداوم آنها توصیه میشود . در صورتی که مایع ( خون، ادرار، سالین، بتادین، آب، و … ) وارد دستگاه شود لازم است دستگاه سریعاً باز و قسمت های آسیب دیده (سوییچ ها، رله ها، موتورها یا فیلترهای هوا ) تعویض گردد. چک کردن ماهانه جریان نشت الکتریکی و کالیبراسیون هر 6 ماه یک بار الزامی است .
فیلترهای هوایی لوله بیمار باید مرتباً تمیز یا تعویض شود . لامپ ها، سویچ ها، وسایل فعال کننده ، موتورها و هیترها، وسایل الکتریکی است که به صورت متناوب نیاز به بررسی و تعویض دارد